Ekologik bilim - ekologik düşünjeleri.
Ekologik düşünje we tebigata söýgi adamda çagalyk döwründe kemala gelýär. Ýaş nesilleri tebigaty goramak, onuň baýlyklaryna aýawly çemeleşmek we hormat goýmak ýörelgelerinde terbiýelemek, olaryň ekologik medeniýetini ýokarlandyrmak möhüm wezipedir. Ekologik bilim adamlaryň özüni alyp barmagynyň ahlak kadalaryny emele getirmäge gönükdirilen, şahsyýetiň üznüksiz terbiýe, okuw we ösüş ýagdaýydyr. Ekologik bilim — ekologik düşünjeleri, ukyplary we endikleri öwretmek üçin guralýan, meýilnamaly we ulgamlaýyn amala aşyrylýan işdir. Ekologik bilim ýöriteleşdirilmedik görnüşde gadymy döwürlerden bäri alnyp barylýar. Dürli ýurtlarda ekologik bilim bermek boýunça amala aşyrylýan işler BMG-niň Bilim, ylym we medeniýet baradaky guramasy (ÝUNESKO) tarapyndan utgaşdyrylýar. Gurama ählumumy ekologik bilimiň mekdebe çenli edaralardan başlap, ýokary okuw mekdeplerine we hünärmenleri gaýtadan taýýarlaýan ulgama çenli okuw maksatnamalarynyň merkezinde bolmalydygyny belleýär. ÝUNESKO-nyň tebigy ugur boýunça alyp barýan işleriniň hataryna «Adam we biosfera» maksatnamasy degişlidir. Dünýä tejribesinde ekologik bilim bermegiň, esasan, üç nusgasy tapawutlandyrylýar. Olaryň birinjisi bir dersli bolup, onda ekologiýa gönükdirilen bir bitewi okuw dersi girizilýär. Ikinji nusgasy köp dersli bolup, onda adaty okuw dersleriniň ekologiýalaşdyrylmagy amala aşyrylýar. Üçünji nusgasy garyşyk görnüşde bolup, onda adaty okuw dersleriniň ekologiýalaşdyrylmagy bilen bir hatarda, ekologiýa gönükdirilen täze ugurlar girizilýär. Bu nusgalaryň içinden garyşyk görnüşini ulanmaga uly ähmiýet berilýär. Sebäbi bu nusga ekologiýa dersiniň mazmunyny işläp taýýarlamagy, adaty okuw dersleri ekologiýalaşdyrmagy, şeýle hem daşky gurşawy öwrenmek boýunça amaly işleri geçirmegi talap edýär. Häzirki wagtda ýurdumyzda bu ugurda alnyp barylýan işler özüniň oňyn netijesini berýär. Ekologik terbiýe meselesine üns bermek bilen, okuw dersleriniň çäginde ekologiýa dersini içgin öwretmek, daşky gurşawy goramak we tebigy serişdeleri rejeli peýdalanmak babatda berilýän bilimi ýokarlandyrmaga ýardam berýän ýörelgeler hil taýdan kämilleşdirilýär. Ekologik medeniýetiň esasy maksatlary jemgyýetiň, aýratyn-da, ýaş nesliň ekologik düşünjesini, terbiýesini kämilleşdirmekden, tebigat bilen adamyň özara gatnaşygynyň tejribesini ösdürmekden ybaratdyr. Şeýle çäreler adamyň sagdyn ýaşaýyş ýörelgesini kemala getirmäge, abadan durmuşy üpjün etmäge, ýurdumyzda ekologiýa abadançylygyny ýola goýmaga ýardam edýär.
Ýurdumyzyň bilim ulgamyny ösdürmek we kämilleşdirmek boýunça amala aşyrýan giň gerimli özgertmeleriniň çäklerinde başlangyç, orta we ýokary okuw mekdepleriniň ählisinde bilim alýan ýaşlara ekologiýa we daşky gurşawy goramak boýunça okuw dersini okatmak giňden ýola goýuldy. Gözel tebigatymyzy, sahawatly topragymyzyň ösümlik we haýwanat dünýäsini goramak işine halk köpçüligini, aýratyn-da, ýaş nesli çekmek häzirki döwürde möhüm wezipedir.
Gahryman Arkadagymyzyň asylly başlangyjy esasynda ýola goýlup, hormatly Prezidentimiziň tagallalary bilen dowam etdirilýän köpçülikleýin agaç nahallaryny ekmek dabaralary hem daşky gurşawy gowulandyrmak bilen birlikde, ýaşlarda tebigata söýgini ösdürip, oňyn garaýşy döretmäge ýardam edýär.
Aşgabat şäherindäki agrosenagat orta hünär okuw mekdebiň mugallymy
Şanýazowa Orazbike
